Catan, mijn eerste grote liefde in de bordspellen. Talloze keren heb ik je gespeeld. We leerde elkaar kennen toen je nog gewoon De Kolonisten van Catan heette en je speelstukken nog van hout waren. Over de halve wereld heb ik je meegenomen om je te kunnen blijven spelen. Is deze liefde voor Catan voor eeuwig en altijd of is het zoals sommige moderne huwelijken na een paar jaar weer over? Je leest het in deze Catan review.
Het verhaal van Catan
Waan je in het tijdperk van de ontdekkingsreizen: je schepen hebben na een lange tocht vol ontberingen de kust van een onbekend eiland ontdekt. Het eiland wordt Catan genoemd! Je bent echter niet de enige ontdekkingsreiziger. Ook andere onverschrokken zeelieden zijn op de kust van Catan geland: de wedstrijd om de kolonisatie is begonnen! De vrouwen en mannen van je expeditie stichten de eerste twee nederzettingen. Het land is gelukkig vruchtbaar en rijk aan grondstoffen. Je bouwt straten en nieuwe dorpen, die tot steden uitgroeien. Ruilhandel beheerst het leven op Catan. Van sommige grondstoffen heb je genoeg, andere zijn schaars. Je ruilt erts tegen wol, en baksteen tegen hout – al gelang hetgeen je nodig hebt voor je volgende bouwwerk! Ga omzichtig te werk! Sticht je nederzettingen op de juiste plaatsen en ruil slim. Dan heb je meer kans om te winnen. Ook je medespelers zijn niet op hun achterhoofd gevallen.
Zee en plastic
De idyllische vormgeving van Catan draagt goed bij aan het thema van het spel. Leuk zijn de kleine details op de tegels en kaarten. Als je goed kijkt zie je de schapen in de weide en mensen aan het werk op het land. Wat ik handig vind van de huidige versie van Catan is dat je nu de zee als een “ring” om het speelbord heen legt. Zo voorkom je dat de tegels tijdens het spelen uit elkaar schuiven. Wat ik wel echt jammer vind is dat er nu gekozen is voor plastic speelstukken in plaats van de houten in de originele versie. Ondanks dat er meer detail in de plastic stukken zit voelt het goedkoop aan. Het is een kwestie van smaak, maar de spelbeleving met houten stukken is voor mij veel aangenamer. Gelukkig kun je houten speelstukken los op internet bestellen als je dat zou willen.
Opzetwerk
Het opzetten van Catan is een klein werkje. Het spel bestaat uit verschillende losse onderdelen. De losse tegels vormen het speelbord en moeten netjes tegen elkaar aanliggen, daarna moet de zee er netjes omheen en de getallenfiches op de tegels. De ontwikkelingskaarten moeten geschud en de speelstukken verdeeld worden. Al met al ben je na zo’n 10 minuten klaar om te spelen.
Wie als eerste bij de 10 is
Het doel van Catan is om als eerste 10 overwinningspunten te verzamelen. Je krijgt overwinningspunten door het bouwen en upgraden van nederzettingen, het hebben van de langste aaneengesloten weg, het spelen van de meeste ridderkaarten en het verkrijgen van speciale ontwikkelingskaarten.
In een notendop komen de spelregels hierop neer. Iedere speler begint met twee nederzettingen op het speelbord. Elke nederzetting grenst aan tenminste één tot maximaal drie tegels met grondstoffen. Op elke tegel ligt een getal, wordt er met de dobbelstenen een getal gegooid waar jij met je nederzetting aan staat dan ontvang je de desbetreffende grondstof. Met de grondstoffen die je verzamelt verbeter je je huidige nederzettingen, bouw je nieuwe nederzettingen of koop je ontwikkelingskaarten. In het spel zitten vijf verschillende grondstoffen die je allemaal nodig hebt om verder te komen in het spel. Omdat je niet van elke grondstof evenveel ontvangt ontkom je er niet aan om grondstoffen te handelen met je medespelers of de bank. Catan is net als het echte leven niet alleen maar vreedzaam, de struikrover kan jouw grondstoffen stelen en blokkeert tegels zodat je inkomsten misloopt.
Heb je Catan nog nooit gespeeld dan is het even een kluif om door de spelregels heen te ploeteren. De regels zijn niet moeilijk, maar het zijn er wel behoorlijk veel. Gelukkig zijn er genoeg speluitleg video’s en wordt er een hoop duidelijk zodra je begint te spelen. Houd er dus rekening mee dat je eerste potje Catan weleens twee keer zo lang kan duren.
Elke keer weer anders
Zoals je uit de introductie hebt opgemaakt speel ik Catan al heel lang, zo’n 20 jaar. In het begin elke week met mijn ouders en zusje (op een gegeven moment mocht mijn vader niet meer meedoen omdat hij écht níet tegen zijn verlies kan). Later heb ik ook vrienden enthousiast gekregen om Catan met mij te gaan spelen. En dat in de tijd toen het spelen van bordspellen nog gezien werd als suf (hoe anders is dat nu het geval). Dit zegt toch wat over hoe goed Catan in elkaar zit. Dit komt vooral omdat elk potje Catan compleet anders is. Doordat het speelbord, startposities en verkregen grondstoffen elke keer weer verschillen blijft het spel onvoorspelbaar.
Wel is het zo dat je soms noodgedwongen zo slecht op het bord komt te staan of dat je zoveel pech hebt dat jouw getallen niet gegooid worden. Hierdoor kan het gebeuren dat je gelijk in het begin al zo’n achterstand oploopt, dat je die niet meer kunt inhalen. Zeker wanneer je met vier spelers speelt kan het bord al snel vol raken en kan je ingesloten raken. De eindscores kunnen in Catan behoorlijk uiteenlopen waardoor de winnaar 10 punten heeft en een andere speler geen enkele (extra) punt heeft gescoord. Als je buiten je schuld om zo ver achter staat dat je niet meer mee kunt komen dan is het spel al snel niet meer leuk. Maar je zult zien in het opvolgende “revanche potje” kan het spel zomaar 180 graden gedraaid zijn.
Ik moet je wat vertellen…
Okay, ik moet nu heel eerlijk tegen je zijn. Één belangrijke kanttekening moet ik echt maken. Het basisspel van Catan waar deze review over gaat heb ik eigenlijk al heel lang niet meer gespeeld. Tenminste, ik speel Catan altijd met de uitbreiding Catan: Steden & Ridders. De basisspelregels van beide spellen blijven gelijk, alleen Steden & Ridders heeft een aantal toevoegingen om het spel nog leuker te maken. Wat betekent dit nu voor deze review? Niet zoveel, al het voorgaande is waar, Catan is en blijft een fantastisch spel en is wat mij betreft echt een moderne klassieker. Overweeg je Catan te kopen dan is mijn aanbeveling om de uitbreiding Steden & Ridders er gelijk bij te kopen, je zult hier geen spijt van krijgen!
Het geluk rolt uit jouw handen
Catan heeft een goede verdeling van speleigenschappen. Tactiek speelt een grote rol, je moet goed bepalen op welke plekken je gaat bouwen. Ook moet je je medespelers goed kunnen inschatten waar zij willen gaan bouwen, hierbij komt ook een stuk manipulatie en bluf bij kijken om iemand te beïnvloeden in de keuzes die hij maakt. Daarnaast speelt geluk ook een grote rol, je kunt alles nog zo goed uitdenken, als de dobbelstenen niet rollen zoals het jou uitkomt dan kom je al snel op achterstand. De allerleukste eigenschap van Catan vind ik de zeer hoge mate van interactie. Je speelt in Catan niet ieder je eigen spel maar je bent echt tegen elkaar aan het spelen. Veel keuzes die jij in het spel maakt hebben direct invloed op je medespelers.
Het eiland is te klein voor ons beide
Voor veel mensen is Catan een leuk spel, voor zowel ervaren als onervaren spelers en zowel kinderen als volwassenen. Mijn ervaring is dat mensen die niet zo van bordspellen houden Catan juist wel leuk vinden. Wil je niet dat geluk een grote factor kan zijn, kan je niet goed tegen je verlies (Hi pap!) of vind je ruim een uur spelen te lang, dan is Catan een minder leuk spel voor jou. Catan speel je met 3 of 4 spelers. Zelf vind ik het spel het leukste met drie spelers omdat het bord met vier spelers al snel vol zit. Er is een uitbreiding beschikbaar voor 5 & 6 spelers, hiermee wordt het speelbord ook groter voor meer ruimte.
Conclusie
Door de grote willekeurigheid in het spel is geen potje Catan hetzelfde en blijft het elke keer opnieuw onvoorspelbaar en leuk. De grote mate van interactie met je medespelers maakt Catan extra boeiend. Deze moderne klassieker heeft zich al ruim twintig jaar bewezen en blijft tot op de dag van vandaag populair. De vele uitbreidingen die beschikbaar zijn zorgen ervoor dat je nog lang niet uitgespeeld raakt. En om al deze redenen is Catan een BRDGMZ Essentials. De liefde voor Catan gaat bij niet meer over, het is echt een spel dat in geen spellenkast mag ontbreken. Ben je een van de weinigen die Catan nog niet heeft dan weet je wat je te doen staat, in huis halen dus!
Goed om te weten
Er is een ‘oude’ en ‘nieuwe’ versie van Catan en de uitbreidingen. De oude en nieuwe versies zijn slecht met elkaar te combineren doordat speelstukken niet goed op elkaar aansluiten. Gelukkig biedt 999 Games hier wel een oplossing voor in de vorm van een aanpassingsset.
