Libertalia is een tactisch kaartspel waarbij alle spelers met dezelfde karakterkaarten spelen. Hierdoor ontstaat een spannend kat-en-muis-spel. Want wie zet het slimst de karakterkaarten in, en gaat er met de buit vandoor? Of dit kaartspel het kopen waard is, lees je in deze Libertalia review.
Het verhaal
In de wereld van Galecrest hopen gerespecteerde luchtpiraten op de wind in hun zeilen op zoek naar avontuur, schatten en roem. Iedere speler leidt als admiraal in deze vloot een schip met een grote, gevarieerde bemanning. Elke dag landt de vloot op een ander eiland, waar iedere speler steeds één van zijn bemanningsleden eropuit stuurt om zijn deel van de buit op te halen in de hoop dat hij terugkomt om de groeiende groep karakters te versterken.
Vliegende dierenpiraten
Er wordt niet veel prijsgegeven over het verhaal achter en de wereld van Libertalia. Maar het spel speelt zich duidelijk af in een fantasiewereld. Het deksel laat een piratenthema met vliegende zeilschepen en dieren als bemanning zien. Het spel ziet er erg vrolijk uit met een tropisch eiland, blauwe zee en felle kleuren. Ik vind het artwork er fantastisch uitzien, leuk ook dat iedere kaart een eigen unieke karakter heeft. Het spelmateriaal is een combinatie van karton, plastic en hout. Het meest opvallende is nog wel de schatkisten met draaischijven om je score op bij te houden, een erg leuke gimmick. Verder is er een handige inlay in de doos zodat je al het materiaal netjes kunt opbergen, wel zo fijn.
Libertalia bestaat in totaal uit een speelbord, 14 tegels, een buidel, 54 munten, 54 fiches, 6 scoreschijven en 240 kaarten. Ondanks het niet geringe spelmateriaal, is Libertalia binnen 5 minuten opgezet. Het bord gaat op tafel met daarop de benodigde fiches, iedere speler krijgt een set van 40 kaarten, een scoreschijf, een kerkhoftegel en een aantal munten, hierna kan het spel beginnen.
3 reizen, 15 dagen en een heleboel buit
In Libertalia ben je dus een piraat en piraten willen doorgaans maar 1 ding het liefste, en dat is rijkdom. Zo ook in Libertalia is je doel om zoveel mogelijk munten te verzamelen. Je kunt voor deze munten niets kopen, maar ze vertegenwoordigen uiteindelijk je punten. Om aan deze munten te komen maak je 3 reizen die elk steeds één dag langer duren. De eerste reis duurt 4 dagen, de tweede reis 5 dagen en de derde reis 6 dagen. Iedere speler heeft dezelfde set van 40 karakterkaarten. Deze zijn genummerd van 1 t/m 40 en iedere kaart heeft eigen unieke eigenschappen. Voor elke reis (in totaal dus 3 keer) wordt de buit voor iedere dag van die reis op het bord gelegd en is dus voor iedereen zichtbaar. Daarna wordt er willekeurig zes kaarten blind uit zijn of haar stapel getrokken door een speler, vervolgens pakt iedere speler precies dezelfde kaarten uit zijn of haar stapel, met deze kaarten wordt dan die reis gespeeld. Alle spelers spelen dus altijd met dezelfde kaarten. Aan het begin van iedere dag van de reis, kiezen alle spelers tegelijkertijd één kaart uit hun hand om te spelen. De kaarten worden op het bord neergelegd en op volgorde van hun getal gespeeld, waarbij de laagste kaart het eerste aan de beurt is.
Kaarten kunnen (meerdere) eigenschappen bevatten die overdag, ’s avonds en/of ’s nachts plaatsvinden. Eerst worden de eigenschappen van overdag afgehandeld waarbij de laagste kaart eerst gaat. Daarna worden de eigenschappen van ’s avonds afgehandeld, alleen ditmaal gaat de kaart met de hoogste waarde eerst. Als laatste worden de nacht eigenschappen afgehandeld, deze gaan voor alle spelers tegelijkertijd. In het geval dat er kaarten zijn met dezelfde waarde, dan wordt er gekeken naar welke plek een speler heeft op de reputatieschaal. De speler met de laagste reputatie gaat eerst.
Aan het einde van iedere avond (dus nog voor de nacht) is er een buit te verdelen, er zijn 7 verschillende soorten buit, ieder met een eigen kleur. Sommige buit is alleen munten waard, andere hebben daarnaast ook nog een andere eigenschap, zo kun je bijvoorbeeld de kaart van een andere speler verwijderen waardoor hij of zij geen buit kan pakken, weer andere buit zorgt er voor dat je juist munten moet inleveren. Afhankelijk van de dag- en/of avondeigenschappen van je kaart, kan het veel uitmaken in welke volgorde de kaarten gespeeld worden. Sommige eigenschappen verhogen je reputatie, andere eigenschappen zorgen voor extra munten en weer andere eigenschappen zitten je tegenspelers dwars.
Met iedere dag van de reis wordt er door alle spelers tegelijkertijd één kaart uit de hand gekozen en worden de effecten ervan afgehandeld en de buit verdeeld. Zijn alle dagen geweest, dan begint de nieuwe reis. Er wordt weer nieuwe buit op het bord gelegd en er worden weer 6 nieuwe kaarten getrokken. De twee kaarten die de spelers nog op hand hadden van de vorige reis blijven behouden (je begint met 6 kaarten, min 4 dagen, blijven 2 kaarten over), voor de tweede reis begin je dus met 8 kaarten in totaal. Na de laatste dag van de derde reis is het spel afgelopen en worden alle verzamelde munten geteld. De speler met de meeste munten is de winnaar. De volledige uitleg lees je in de spelregels of bekijk de video hieronder. De spelregels beslaan 8 pagina’s en hebben mij ongeveer 20 minuten gekost om door te nemen voor ik met het eerste spel begon. Ook bevat het spel de spelregels voor een solovariant.
Weet wat je tegenspelers gaan doen
Wil je de grootste kans hebben om Libertalia te winnen? Dan zul je goed moeten kunnen plannen en vooruitdenken! Het leuke en lastige van dit spel is dat iedereen met dezelfde kaarten speelt. De keuze voor welke kaart jij gaat hangt niet alleen af van de buit op het bord en welke reputatiescore jij hebt, maar ook van welke kaarten je verwacht dat je tegenspelers gaan spelen. Een flink portie bluf om je tegenspelers op het verkeerde been te zetten met welke kaart jij gaat spelen werkt dus ook zeker in je voordeel. Hoe meer spelers er meedoen hoe complexer het wordt om juiste inschattingen te maken, maar tegelijkertijd hoe leuker en uitdagender het spel ook wordt. Er zijn meerdere factoren die een rol spelen bij het verloop van de afhandeling van de kaarten en het verdelen van de buit, soms moet je ook gewoon een gokje wagen en op het beste hopen. Geluk speelt verder een beperkte rol in dit spel. Je kunt vooral geluk hebben met dat de keuzes van andere spelers in jouw voordeel werken. Je speelt in Libertalia echt tegen elkaar, veel van de keuzes die je maakt in dit spel zijn van directe invloed op de andere spelers. Ook speelt iedereen tegelijkertijd in dit spel waardoor de interactie met andere spelers erg hoog is.
Toegankelijk maar toch complex
Je speelt Libertalia met 1 t/m 6 spelers, een potje duurt zo’n drie kwartier tot een uur en het spel is geschikt vanaf 14 jaar. Speel je in je eentje dan is er de speciale automa-variant. Je speelt dan tegen fictieve tegenspelers die spelkeuzes maken aan de hand van getrokken kaarten. Speel je het spel met z’n tweeën, dan zijn er iets aangepaste spelregels. Dit speelt verder prima, maar je mist dan wel de kracht van het spel, namelijk de variatie en invloed door andere spelers. Zelf vind ik Libertalia veel leuker wanneer je met tenminste 3, maar het liefste nog met 6 personen speelt. Het speel wordt dan complexer doordat er meer spelers invloed op elkaar uit kunnen oefenen en daardoor ook uitdagender. De spelregels van Libertalia vind ik verrassend eenvoudig, het zijn er ook niet heel veel. Maar de complexiteit van dit spel zit hem in het kunnen vooruitdenken welke eigenschappen van welke kaarten welk effect gaan hebben op welk moment. Deze complexiteit maakt het spel daardoor ook geschikt vanaf 14 jaar. Qua toegankelijkheid van de spelregels is Libertalia geschikt voor zowel casual als ervaren spelers.
Conclusie
Libertalia is een strategisch kaartspel waarin alle spelers dezelfde kaarten hebben en er gelijktijdig gespeeld wordt. Door de eigenschappen van je kaarten op het juiste moment te benutten probeer je de grootste buit binnen te slepen. Het fantasievolle piratenthema laat veel aan de eigen verbeelding over, maar dit zit het spel niet in de weg. Belangrijkste om te weten is dat je een piraat bent en zoveel mogelijk munten wilt hebben. Daarnaast ziet het spel er erg mooi uit, dat draagt voor mij ook altijd bij aan het spelplezier. Libertalia komt voor mij het beste tot zijn recht wanneer je met tenminste 4 spelers speelt, de effecten van elkaar dwars proberen te zitten komen dan goed op gang. Het spel heeft toegankelijke spelregels, maar is door de verschillende effecten van de kaarten toch lastig te doorgronden om de juiste strategie te bepalen, soms moet je ook gewoon een beetje geluk hebben. De toegankelijkheid van de spelregels zorgt ervoor dat Libertalia ook leuk is voor casual spelers, terwijl de strategische diepgang voor voldoende uitdaging zorgt bij meer ervaren spelers. Kortom, zoek je een uitdagend strategisch kaartspel voor zowel casual als ervaren spelers en ben je daarnaast niet allergisch voor fantasiepiraten? Haal dan zeker Libertalia in huis!
Goed om te weten
Libertalia werd oorspronkelijk in 2012 bij een kleine buitenlandse uitgever gepubliceerd. Tien jaar later is deze gereviseerde en uitgebreide editie inclusief nieuw artwork uitgekomen. Ditmaal met 40 karakters per speler, een reputatiesysteem op gelijke standen op te heffen, luxe buitfiches en een solovariant.
