Wat als jij verantwoordelijk was voor het energienetwerk van een heel land? In Hoogspanning kruip je in de rol van energiemagnaat, koop je centrales, bevoorradingsketens en breid je je netwerk uit over de kaart. Klinkt zakelijk? Dat is het ook. Maar achter die economische façade schuilt een messcherp strategiespel waarin timing, marktinzicht en slim rekenen het verschil maken. In deze review vertel ik je wat Hoogspanning zo’n intrigerende klassieker maakt — en voor wie dit spel écht bedoeld is.
Word de koning van het stroomnet
Hoogspanning is zo’n spel dat je misschien niet meteen pakt vanwege het thema. Een economie simuleren rond energiecentrales, grondstoffen en elektriciteitsnetwerken? Klinkt als werk. Maar geloof me: zodra je begint, zit je er middenin — en voelt het alsof jij verantwoordelijk bent voor de stroomvoorziening van een heel land.
Wat het thema sterk maakt, is dat het niet alleen op het doosje staat, maar volledig verweven is met de manier waarop je speelt. Je koopt centrales op de veiling, moet slim inkopen doen van kolen, olie, uranium of afval — en dan plannen hoe je steden met elkaar verbindt. Elke beslissing voelt alsof je echt een energiebedrijf runt: kies je voor goedkope steenkool, of investeer je in schonere technologie? Ben je de markt net voor, of wordt je overboden door die ene slimme tegenstander?
En het mooiste is: je merkt het allemaal in de dynamiek van het spel. De grondstoffen worden duurder naarmate ze schaarser worden. Je kunt elkaar blokkeren op de kaart. En het tempo waarin je groeit bepaalt hoe duur alles voor jou wordt. Dat klinkt pittig — en dat is het ook — maar het klopt thematisch als een bus. Het spel is één grote metafoor voor energiemanagement in een competitieve markt. En zodra je eenmaal aan het bouwen bent, wil je maar één ding: zorgen dat jouw lichtjes blijven branden.
Een spel zonder franje, maar vol focus
Je pakt de doos, schudt de zakjes leeg, en ineens ligt daar een compleet energienetwerk voor je klaar. Hoogspanning maakt geen indruk met miniaturen of glimmende tokens — het maakt indruk door zijn doelmatigheid. Alles op tafel voelt alsof het er is om een reden. Het speelbord, de kaarten, de grondstoffen: strak vormgegeven, sober zelfs, maar juist daardoor werkt het.
Het speelbord is verdeeld in regio’s, met een netwerk van steden en verbindingen ertussen. Elk lijntje, elke afstand, elke kostprijs: het heeft een functie. En dat werkt prettig. Het bord is dubbelzijdig, wat zorgt voor variatie (Duitsland aan de ene kant, de VS aan de andere), en het helpt enorm bij de herspeelbaarheid.
De grondstoffen worden weergegeven met kleine gekleurde houten schijfjes: bruin voor kolen, zwart voor olie, geel voor afval en rood voor uranium. Ze ogen simpel, maar maken het spel overzichtelijk en voelen verrassend prettig aan op tafel.
Dan zijn er de energiecentrales, met hun kenmerkende kaarten: rechthoekig, genummerd, met iconen die duidelijk aangeven wat ze kosten en wat ze opleveren. Ook de geldbriefjes zijn opvallend — langwerpig, felgekleurd en net even anders dan je gewend bent. Niet per se mooi, maar wel functioneel en herkenbaar.
Wat je misschien niet direct ziet, maar zeker gaat waarderen: alles is ontworpen met oog op duidelijkheid en spelverloop. Hoogspanning is geen visueel spektakel, maar dat hoeft ook niet. De componenten doen precies wat ze moeten doen: zorgen dat je je kunt concentreren op de spanningen van het netwerk dat je aan het bouwen bent.
Wat zit er in de doos van Hoogspanning?
- 1 dubbelzijdig speelbord (Duitsland & VS)
- 43 energiecentrale-kaarten
- 84 houten grondstofschijfjes:
- 24 kolen (bruin)
- 24 olie (zwart)
- 24 afval (geel)
- 12 uranium (rood)
- 1 kaartmarkeerder voor het bijhouden van de huidige fase
- 1 markeersteen voor het inkomstenoverzicht
- 6 spelerssets in verschillende kleuren, elk bestaande uit:
- 22 houten huizen (stadsmarkeringspionnen)
- Spelgeld in diverse coupures
- 1 overzichtsblad (bij sommige edities)
- Spelregels
Spelopzet – stap voor stap
- Kies een kant van het bord
Bepaal met welke kant je speelt (Duitsland of VS) en kies een aantal regio’s afhankelijk van het aantal spelers (3 regio’s bij 2-3 spelers, 4 bij 4, enz.). - Schud de energiecentrale-kaarten
Verwijder kaart 13, kaart 50 en de kaart “Periode 3” uit het deck. Schud de rest van de kaarten, voeg dan kaart 13 toe en leg de bovenste 8 open (markeer de 4 goedkoopste als het actuele aanbod). - Bereid het grondstoffenaanbod voor
Vul het marktbord met kolen, olie, afval en uranium zoals aangegeven in het spelregelboekje. Het aanbod verschilt per spelersaantal. - Geef elke speler een kleur en startgeld
Elke speler kiest een kleur en ontvangt 50 Elektro (de valuta in het spel). - Plaats de huizen en speelvolgordetegels klaar
Elke speler krijgt 22 huizen. Plaats ze voor je neer; je gebruikt ze om steden te claimen. - Plaats de markeersteen op het inkomstenoverzicht
Dit bepaalt later hoeveel inkomsten je krijgt per aantal aangesloten steden. - Begin met het veilingsysteem
De speler met de minste Elektro mag beginnen met het kiezen van een centrale voor veiling.
Hoe speel je Hoogspanning?
In Hoogspanning kruip je in de huid van een energieproducent die steden van stroom probeert te voorzien. Dat doe je door energiecentrales te kopen, grondstoffen in te slaan, je netwerk uit te breiden én slim te plannen.
Elke ronde bestaat uit vijf fases:
- Bepalen van de speelvolgorde
De speler met de meeste aangesloten steden gaat als eerste — belangrijk, want de startpositie beïnvloedt alles: van veilingen tot prijzen. - Veilen van energiecentrales
Spelers bieden op nieuwe centrales. Elke centrale vraagt om specifieke grondstoffen (zoals kolen, olie, afval of uranium) en bepaalt hoeveel steden je kunt voorzien. - Kopen van grondstoffen
Grondstoffen worden schaars en duurder naarmate ze worden opgekocht. Goed plannen loont dus. - Bouwen van je netwerk
Je breidt uit naar nieuwe steden, maar bouwkosten stijgen naarmate meer spelers dezelfde steden willen bereiken. - Stroom leveren en geld verdienen
Gebruik je centrales en grondstoffen om aangesloten steden van stroom te voorzien. Hoe meer steden je bevoorraadt, hoe meer geld je verdient.
Het spel evolueert in drie fases, waarin de markt verandert, de concurrentie toeneemt en steden drukker worden. Degene die op het einde de meeste steden van stroom kan voorzien, wint het spel.
De volledige en gedetailleerde spelregels vind je terug in het spelregelboekje. Of bekijk de video met speluitleg hieronder.
Slim plannen, scherp bieden en nét iets sneller zijn dan de rest
Hoogspanning is een spel dat draait op planning en timing. Geen dobbelstenen, geen verborgen kaarten: wat je doet, hangt bijna volledig af van je keuzes. Dat maakt het tot een uitgesproken tactisch spel, waarin je voortdurend probeert vooruit te denken — over je grondstoffen, je netwerk, en vooral over wat je tegenstanders van plan zijn.
De interactie is subtiel maar scherp. Je zit elkaar niet rechtstreeks dwars, maar beïnvloedt elkaars mogelijkheden constant. Kopen anderen net de kolen weg die jij nodig hebt? Biedt iemand op precies de centrale waar jij op loerde? Of claimt een tegenstander net de stad die jij als volgende stap had gepland? Elke actie heeft invloed, zelfs als die niet op jou gericht is.
Geluk speelt slechts een minimale rol, en zit voornamelijk in de volgorde waarin nieuwe energiecentrales beschikbaar komen. Maar zelfs dat kun je deels sturen door je plek in de speelvolgorde slim te beheren. Bluf komt eigenlijk niet voor — Hoogspanning is eerder een open boek, waarin alles draait om het lezen van de situatie en daar doordacht op reageren.
Wat dit spel ook sterk maakt, is de constante betrokkenheid. Zelfs als je niet aan de beurt bent, ben je bezig met inschatten, rekenen, vooruitplannen. En doordat het spel in fasen evolueert, blijft het fris: de markt verandert, de concurrentie verschuift, en wat eerst werkte, is later niet meer voldoende. Die dynamiek maakt dat je het spel keer op keer op tafel kunt leggen zonder dat het voorspelbaar wordt.
Hoogspanning is dus geen flitsend spel vol actie — maar wél een intense economische puzzel, waarin elke beslissing telt. Ideaal voor spelers die houden van controle, strategie en een tikje rivaliteit op de markt.
Voor wie is Hoogspanning bedoeld?
Hoogspanning is bij uitstek een spel voor denkers. Hou jij ervan om meerdere beurten vooruit te plannen, om slimme afwegingen te maken en je concurrenten net een stap voor te zijn? Dan zit je hier helemaal goed. Dit is geen spel dat je ‘even’ tussendoor speelt. Het vraagt aandacht, overzicht en het vermogen om te schakelen als iemand anders ineens jouw perfecte strategie doorkruist.
De ideale spelersgroep bestaat uit mensen die niet bang zijn voor spreadsheets op het speelbord. Want ja, het voelt soms bijna als een economische simulatie — maar dan wel een die verrassend verslavend werkt. Heb je een groep die houdt van spellen als Brass, Terra Mystica of Food Chain Magnate? Dan past Hoogspanning daar perfect tussen.
Voor beginnende spelers of mensen die houden van luchtige, thematische spellen met veel gelukselementen, kan dit spel wat droog of overweldigend aanvoelen. Er is weinig spektakel en nauwelijks ruimte voor spontaniteit. Ook wie vooral speelt om gezellig bij te kletsen, komt hier bedrogen uit — je hersenen draaien op volle toeren, van de eerste tot de laatste beurt.
Wat betreft het spelersaantal werkt Hoogspanning goed met 3 tot 6 spelers, al ligt de sweet spot bij 4 of 5. Met 2 spelers mis je de spanning op de markt en in de biedingen, en met 6 wordt het wat log en langer. Maar met een groep van 4 zit je precies goed: genoeg concurrentie om het spannend te houden, zonder dat het overzicht verloren gaat.
Kortom: Hoogspanning is voor de liefhebber van strakke strategie, slimme timing en economische dominantie. Geen spel voor iedereen — maar een feest voor de juiste tafel.
Conclusie
Hoogspanning is een spel dat zich niet verleent voor licht vermaak of snel succes. Het is een doordachte economische uitdaging waarin iedere beslissing telt: wanneer je biedt, hoe je uitbreidt en hoeveel je durft te investeren in de toekomst. De kracht van het spel zit in de strakke balans tussen concurrentie en efficiëntie, tussen marktmechanismen en routeplanning. Het thema — energiecentrales bouwen en steden van stroom voorzien — komt misschien wat droog over, maar is functioneel verweven met de spelmechanismen en zorgt voor een realistische, bijna zakelijke sfeer aan tafel. Voor spelers die genieten van diepgaande strategie en lange termijnplanning is dit een topper die keer op keer blijft boeien. Voor gezelligheidsdieren of impulsieve spelers is het misschien wat taai. Maar geef je het de tijd, dan ontdek je waarom Hoogspanning al jarenlang tot de klassiekers behoort.
