Dominion, een titel die de meeste mensen weinig zegt. Het heeft nog het meeste weg van de grappige gele wezentjes van de animatiefilm Despicable Me. Maar laat je niet misleiden door de titel, deze deck builder bestaat al meer dan 10 jaar en er komen nog steeds uitbreidingen van uit. Dan moet dit wel een erg goed spel zijn, toch? Nou dat testen we zelf wel uit, dachten we bij BRDGMZ. Je leest al mijn bevindingen in deze Dominion review.
Het verhaal
Je bent een vorst, net als je ouders dat vóór jou waren, een heerser over een klein, vredig koninkrijk vol rivieren en groenblijvend natuurschoon. Maar in tegenstelling tot je ouders heb je verwachtingen… dromen! Je wilt een groter en nog fraaier koninkrijk, met meer rivieren en een grotere variëteit aan bomen. Je wilt een dominion! In alle richtingen liggen allerlei stukken land, in het bezit van kneuterige landheren en grenzend aan anarchie. Jij gaat deze ongelukkigen aan beschaving helpen door ze onder jouw vlag te verenigen.
Maar wacht. Het moet iets in de lucht zijn; een paar andere vorsten hebben precies hetzelfde plan. Je moet je haasten om zoveel mogelijk land te bemachtigen, terwijl je hen ervan weg probeert te houden. Je neemt dienaren aan, zet gebouwen neer, knapt je kasteel op en zorgt ervoor dat je schatkisten uitpuilen. Je ouders zouden niet trots zijn geweest, maar je grootouders van je moeders kant zeker wel.
Dominwattes?
Ik heb even moeten opzoeken wat ‘dominion’ precies betekent, het is een Engels woord en komt er op neer dat een heerser dominion (van dominate) heeft over een bepaald gebied. En dat is een zeer toepasselijke naam voor dit spel. Dominion speelt zich af in een fictief land in een tijdsperiode die vergelijkbaar is met onze middeleeuwen. Opvallend is dat, in tegenstelling tot veel andere spellen in dit thema, het niet een fantasy-thema heeft met draken of magie. Okay, eerlijk is eerlijk, er zit in heks in, maar dat is dan ook echt het enige. De verschillende kaarten zijn erg mooi vormgegeven en zorgen voor extra beleving in het spel. Soms hebben de titel van de kaart en de actie die je kunt uitvoeren verband met elkaar, zoals bijvoorbeeld de Mijn waarmee je een geldstuk kunt opwaarderen, maar meestal is er geen verband te ontdekken en lijken de titel en actie compleet willekeurig. Dit is verder niet erg, ik waardeer vooral dat er wel geprobeerd is om verbanden te leggen.
Dat zijn nog eens veel kaarten
Maar liefst vijfhonderd(!) kaarten, verdeeld over vierendertig verschillende ‘stapels’ is waar Dominion uit bestaat. De doos heeft dan ook best wel een gewicht. Het grote voordeel is dat je vooraf geen kaarten hoeft te schudden, alle kaarten moeten juist gesorteerd in stapels blijven. Ondanks deze enorme hoeveelheid aan kaarten, is Dominion heel snel op te zetten en te spelen. Ieder spel begint met een standaard set van zeven soorten kaarten (geld-, land- en vloekkaarten). Deze leg je open op tafel neer. Daarbij komen tien stapels andere kaarten waarmee je acties kunt uitvoeren. Je gebruikt dus niet alle kaarten uit de doos tegelijk tijdens het spelen. Iedere speler krijgt altijd een startdeck van zeven geld- en drie landkaarten. Deze schud je en houd je verborgen voor de andere spelers. Hierna kan het spel beginnen. Ik heb Dominion altijd binnen vijf minuten gereed om te spelen, lekker snel dus.
Deck building
In Dominion stel je een eigen stapel (deck) kaarten samen. Dit deck stelt je dominion voor. Het bevat je middelen, overwinningspunten en de zaken die je kunt doen. Je begint met een trieste verzameling landgoederen en koper, maar je hoopt aan het einde van het spel bulkt van het goud, provincies en de inwoners en gebouwen van je kasteel en koninkrijk. Je speelt telkens met vijf kaarten uit je deck waarmee je een actie kunt uitvoeren en/of nieuwe kaarten kunt bijkopen voor in je deck. Het spel is afgelopen zodra alle provinciekaarten op zijn of wanneer er drie (of meer) stapels in de voorraad op zijn. De speler met de meeste overwinningspunten in zijn/haar deck aan het einde van het spel wint.
Het spel wordt beurtelings gespeeld en iedere speler begint het spel met tien kaarten in het deck. In je beurt pak je de bovenste vijf kaarten van je deck om mee te spelen. Standaard mag je tijdens je beurt één actie van een kaart uit je hand uitvoeren en/of één aankoop doen ter waarde van de hoeveelheid geld dat je in je hand hebt. Maar sommige kaarten geven je extra acties of aankoopmogelijkheden wanneer je ze speelt. Er zijn ook kaarten die je kunt spelen waarmee je direct extra kaarten uit je deck, in je hand mag nemen. Hiermee kun je dus extra geld in je hand krijgen om duurdere kaarten mee te kopen. Alle kaarten die je aan het einde van je beurt hebt gespeeld of nog in je hand hebt, leg je op je persoonlijke aflegstapel. Vervolgens trek je weer vijf nieuwe kaarten uit je deck voor de volgende beurt. Zitten er te weinig kaarten in je deck, dan schud je jouw aflegstapel en is dat weer je nieuwe deck. Je ‘cycled’ tussen telkens je hele deck, wanneer je elke kaart uit je deck gehad hebt, schud je alle afgelegde kaarten en ga je opnieuw door je deck. Zo wordt er doorgespeeld tot het einde van het spel.
De spelregels van Dominion zijn niet moeilijk, zeker niet als je bekend bent met andere deck builders. Wel moet je tijdens de eerste spellen leren, wat, welke kaarten, nou precies doen. De spelregels beslaan dan ook zo’n zestien A4’tjes met uitleg. Gelukkig hoef je niet alle kaarten in een keer te kennen en spreken verreweg de meeste acties voor zich. Maar houd er rekening mee dat je het allereerste potje Dominion toch wel een uurtje zoet kunt zijn met uit te vogelen hoe het spel precies werkt. Ben je bekend met deck builders, dan verwacht ik dat je het in een kwartiertje wel doorhebt.
Houd je deck schoon
In Dominion probeer je een zo’n goed mogelijk deck te bouwen. Wat een zo’n goed mogelijk deck precies is, is niet zo eenduidig, dit hangt van een heleboel dingen af. Bijvoorbeeld welke kaarten je tegenstanders hebben, welke andere kaarten er in het spel zitten (sommige combinaties van kaarten versterken elkaar namelijk) en de strategie die je aanhoudt. Aan de ene kant probeer je zoveel mogelijk kaarten te kopen die overwinningspunten waard zijn (provincies bijvoorbeeld), maar het nadeel is dat deze kaarten je deck ‘vervuilen’, je kunt deze kaarten niet spelen wanneer je ze in je hand krijgt. Dus als je (zeker in het begin van het spel) er teveel van in je hand krijgt, dan kun je in je beurt weinig doen. Slimmer is het dus om eerst actie- en geldkaarten te bemachtigen zodat je later in het spel makkelijker punten kunt verzamelen.
Eindeloos combineren
Het leuke aan Dominion is dat er 25 verschillende stapels kaarten zijn met verschillende eigenschappen die soms ook op elkaar effect hebben. Tijdens een spel gebruik je maar 10 van de 25, je kunt dus heel veel verschillende combinaties maken waardoor ieder spel weer totaal anders is. Want een andere combinatie van kaarten vraagt om een andere strategie en manier van spelen. Mocht je op een gegeven moment toch uitgekeken raken op de combinaties uit het basisspel, dan kun je bijna een oneindigheid aan combinaties krijgen door de verschillende uitbreidingen van Dominion die beschikbaar zijn. Je zult dus niet vlug uitgespeeld raken!
Je wordt steeds beter
Dominion is vooral een tactisch spel. Je moet goed nadenken voor welke (combinatie van) kaarten je gaat en in welke volgorde je bepaalde kaarten speelt. Je gaat ook merken dat je hier steeds beter in wordt naarmate je het spel vaker gespeeld hebt, je kent dan de voor- en nadelen van bepaalde kaarten. Geluk is ook een belangrijke factor, zij het wel een heel stuk minder. Doordat je de kaarten in je deck schudt, moet je soms ook maar net geluk hebben dat je bepaalde kaarten op het juiste moment in je hand krijgt. De interactie met je medespelers is gemiddeld. Je speelt voornamelijk je eigen spel, maar sommige kaarten die je speelt zijn van directe invloed op je medespelers. Bijvoorbeeld wanneer je de Heks speelt, dan moeten alle medespelers een vloekkaart (minpunten) in hun deck nemen. Doordat de kaarten steeds geschud worden en er heel veel combinaties van kaarten mogelijk zijn, krijg je telkens andere kaarten in je hand en zal geen spel hetzelfde zijn. Dominion kun je dus eindeloos blijven herspelen.
Niet té
Je speelt Dominion met twee tot en met vier spelers. Het spel is erg goed met z’n tweeën te spelen, maar is wel merkbaar nog leuker en uitdagender met drie of vier spelers. Dit komt omdat met meer spelers de variabelen toenemen en er per persoon minder kaarten te verdelen zijn in je deck. Je moet dus nog strategischer spelen dan. Een potje Dominion duurt zo’n half uur en het spel is geschikt vanaf 8 jaar. Wat mij betreft is Dominion bedoeld voor de casual bordspeler die al verschillende spellen kent en regelmatig een spel speelt, maar nu graag eens iets uitdagends wilt proberen, maar niet té uitdagend. Dominion is ook perfect als familiespel wanneer het hele gezin gek is op bordspellen en wel eens toe is aan iets pittigs, maar niet té pittig. In het deck building-genre zit Dominion in het midden. Het is te strategisch en net iets te lastig op te pakken voor de hele casual speler. Aan de andere kant mist het teveel diepgang voor de ervaren speler die bekend is met bijvoorbeeld Magic en/of KeyForge. Maar verreweg de meeste spelers zullen veel plezier beleven aan Dominion.
Conclusie
Dominion is een uitdagende deck builder voor het hele gezin met al wat spelervaring. Maar zeker ook voor (jong)volwassenen. Het spel is niet té moeilijk, duurt niet té lang en heeft niet téveel diepgang. In de eerste potjes moet je even tijd investeren om de functie van alle kaarten te leren kennen, maar daarna kun je met volle teugen van dit spel genieten. Heb je op een gegeven moment het basisspel wel uitgespeeld, dan zijn er veel verschillende uitbreidingen verkrijgbaar voor nog veel meer spelplezier. Weet je niet zeker of je toe bent aan een uitdagender spel? Probeer dan vooral eerst Het Koninkrijk Dominion, dit spel laat je op een laagdrempelige manier kennismaken met het deck building-genre. Ben je al een deck building-veteraan? Dan biedt Dominion je waarschijnlijk te weinig diepgang. Maar voor alle andere spelers is Dominion een echte aanrader. Ik durf zelfs te stellen dat Dominion in iedere spelkast thuishoort en verdient daarom de titel BRDGMZ Essentials.
Goed om te weten
Zoals praktisch ieder kaartspel, zijn de kaarten van Dominion ook niet slijtvast. Wil je je kaarten mooi houden en de verschillen in uiterlijk met uitbreidingen voorkomen, stop dan je kaarten in sleeves. Er zijn geen standaard Dominion sleeves te verkrijgen, maar met een beetje Googlen zijn er alternatieven te vinden. Het enige nadeel is dat zodra je de kaarten in sleeves hebt gestopt, deze niet meer in de vakjes in de doos passen.
