Overleven in het stenen tijdperk, dat moet niet makkelijk zijn geweest. Er was geen YouTube om op te zoeken hoe je een vuurtje maakt met 2 stenen en wat hout. En wilde dieren zaten niet in de dierentuin, maar liepen vrij rond op zoek naar een lekkere mensenmaaltijd. Toch is overleven precies wat alle spelers gezamenlijk moeten doen in Paleo. Je benut en ontwikkelt de vaardigheden van je mensen en werkt samen om te overleven in deze vijandige wereld. Hoe goed en leuk deze uitdagingen zich vertalen naar een bordspel? Je leest er alles over in deze Paleo review.
Het verhaal
Elke speler speelt met een groep mensen. Daartoe behoren onder andere stoere vrouwelijke krijgers, handige uitvindsters en opmerkzame verkenners. De spelers vormen samen een volksstam en proberen de omgeving te verkennen. Dat leidt tot telkens nieuwe avonturen. Die kunnen de spelers alleen overleven door samen te werken.
Bouw je eigen voorraadkast
Paleo speelt zich af in het stenen tijdperk, inclusief holbewoners en mammoeten. (Nee, geen dinosauriërs, mensen en dino’s hebben nooit gelijktijdig geleefd.) Ondanks dat dit in realiteit een zware tijd geweest moet zijn om in te leven, ziet het spel er erg vriendelijk uit door het gebruik van vrolijke kleuren en de cartooneske illustraties. Zeker de grote mammoet voorop de doos deed mij direct doen denken aan Ice Age. Wat ook direct opvalt, zijn de speelstukken die je in elkaar moet zetten. Hierdoor ontstaan een bakje voor afgelegde kaarten en een ‘voorraadkast’ waar je kaarten en fiches in kwijt kunt. Dit is erg leuk en mooi gedaan en draagt zeker bij aan de spelbeleving. Al het spelmateriaal is van stevig karton, is mooi vormgegeven en hebben duidelijke symbolen van wat de functie is. De verschillende grondstoffen (hout, steen en vlees) zijn van hout en direct herkenbaar aan hun vorm en kleur.
Er is nogal wat speelmateriaal in Paleo. In totaal bestaat het spel uit 222 kaarten, 40 grondstoffen, 98 fiches, 3 tableaus, 2 zet-zelf-in-elkaar-modules en 2 dobbelstenen. Met uitzondering van de kaarten heb je al het spelmateriaal in ieder spel nodig. Van de kaarten heb je een gedeelte nodig, afhankelijk van het scenario dat je speelt. Maar gelukkig staat het spel redelijk snel op tafel. Ik had er telkens tussen de 5 en 10 minuten voor nodig.
There’s no I in Paleo
Paleo is een coöperatief spel, alle spelers werken samen om het spel uiteindelijk ook samen te winnen of verliezen. Tijdens het spel mogen de spelers met elkaar overleggen en samen beslissingen nemen. Maar iedere speler krijgt wel een eigen set kaarten. Deze kaarten stellen een groep mensen en de te verkennen omgeving voor. Door kaarten te spelen en samen te werken verzamel je grondstoffen, ontwikkel je vaardigheden of breid je de groep mensen uit. Het spel bestaat uit meerdere ronden, die telkens uit een dag- en nachtfase bestaan. Tijdens de dagfase worden de kaarten gespeeld en tijdens de nachtfase voedden de mensen zich en bereiden ze zich voor op de volgende dag. Er wordt op deze wijze doorgespeeld totdat de spelers samen 5 overwinningspunten (spel gewonnen) of doodskoppen (spel verloren) verzameld hebben.
Het spel begint met het opendraaien van de missiekaarten. Hier staan voorwaarden op waar de spelers iedere nacht aan moeten voldoen. Voldoen zij niet aan (een) van de voorwaarden, dan krijgen zij een of meerdere doodskoppen. Daarna krijgt iedere speler twee mensen en een set actiekaarten. De mensen leg je open voor je neer zodat iedereen deze kan zien. De mensen bevatten levens en vaardigheden. De vaardigheden heb je nodig om bepaalde acties uit te kunnen voeren en de levens geven aan hoeveel schade dat mens kan incasseren. Loopt je mens te veel schade op, dan sterft hij, verdwijnt hij uit het spel en krijgen de spelers een doodskop. De actiekaarten bestaan uit een set basiskaarten en modulekaarten, je kunt de modulekaarten aan het begin van het spel kiezen om variatie in de kaarten en het spel te brengen. De spelers pakken tijdens de dagfase de bovenste 3 kaarten gesloten van hun stapel en kiezen er hier één van om open te draaien. De achterkant van de kaart geeft een indicatie van de inhoud van de kaart. Sommige kaarten leveren grondstoffen op, met andere kaarten kan je bouwen of uitvindingen doen, weer andere kaarten leveren schade op. Op de kaarten staan ook voorwaarden waar aan voldaan moet worden om een actie uit te kunnen voeren. Bijvoorbeeld, je hebt 4 kracht nodig. Heb je zelf onvoldoende kracht onder jouw eigen mensen, dan kunnen de andere spelers jou helpen. Zij gebruiken dan de actie op hun eigen kaart niet en leggen deze af. Maar samenwerken levert uiteindelijk vaak meer op.
Er is geen beurtvolgorde, alles spelers doen acties gelijktijdig en in overleg. Je kunt tijdens het spelen meer mensen in je stam krijgen en betere voorwerpen ontwikkelen waarmee je sterker wordt. En dus een grotere kans hebt om waardevolle acties te kunnen uitvoeren en uiteindelijk overwinningspunten te kunnen verdienen. Tegelijkertijd loop je met sommige acties (of gewoon domweg pech) schade op, waardoor je in het ergste geval mensen verliest en doodskoppen krijgt. Bij 5 doodskoppen heb je het spel dus verloren.
De spelregels van Paleo zijn niet moeilijk en worden helder uitgelegd in het boekje. Houd er wel rekening mee dat je de eerste keer van te voren even goed moet lezen hoe het allemaal zit. De spelregels beslaan 12 pagina’s en ik ben in totaal zo’n 30 minuten bezig geweest met lezen en bekijken toen ik het spel doorhad en kon gaan spelen. Na je eerste potje wijst alles zich gelukkig vanzelf.
Het wordt al snel lastiger
Het leukste van Paleo vind ik het samenwerken. Je hebt elkaar echt nodig om het spel tot een goed einde te brengen. De eerste scenario’s zijn redelijk eenvoudig te winnen, maar al snel wordt het een stuk lastiger en moet je niet alleen een gezamenlijke strategie, maar vooral voor het algemene groepsbelang kiezen. Mocht je het spel té lastig of juist niet uitdagend genoeg vinden, dan geven de spelregels uitleg over hoe je de moeilijkheidsgraad kan aanpassen. Om het spel te kunnen winnen moeten er tactische keuzes gemaakt worden. Ga jij bijvoorbeeld voor een overwinningspunt ten koste van voedsel, waarvan je weet dat je deze hard nodig hebt? Gelukkig is er niet één allesbepalende strategie, maar zijn er meer wegen die naar de overwinning kunnen leiden. Hierbij speelt geluk een beperkte rol. Je kunt geluk hebben dat je net de juiste kaart op het juiste moment treft of dat de dobbelstenen gunstig vallen, maar de keuzes die je maakt tijdens het spel zijn van veel grotere invloed op de uitkomst. De herspeelbaarheid van Paleo vind ik wel eindig. Dat wil zeggen dat je verschillende combinaties van kaarten kunt maken waardoor je elke keer verschillende doelstellingen en middelen hebt. Hier kun je heel lang mee vooruit en doordat kaarten geschud worden, zal geen spel precies hetzelfde zijn. Maar op een gegeven moment weet je welke kaarten in het spel zitten en komen de dingen je bekend voor. Maak je geen zorgen, voordat dat gebeurt ben je al heel veel speelsessies verder, maar het is goed om te weten dat het niet eindeloos is.
Groepsbelang is belangrijker dan eigen belang
Je speelt Paleo met 2 tot en met 4 personen. Het spel is goed met z’n tweeën te spelen, aan de ene kant wordt het spel dan makkelijker omdat je dezelfde kaarten onder minder spelers verdeeld, aan de andere kant wordt het spel lastiger omdat er minder menskaarten in het spel zijn en je dus minder schade kunt verdelen en er minder gezamenlijke eigenschappen zijn. Je hebt bijvoorbeeld 6 kracht nodig om die grote mammoet te verslaan, minder mensen in het spel is dus minder kracht (aan het begin van het spel). Het leukste vind ik het om Paleo met drie of vier spelers te spelen. Je moet dan echt met zijn allen samenwerken waardoor het spel beter tot recht komt. Een potje duurt zo’n drie kwartier en het spel is geschikt vanaf 10 jaar. Omdat je in Paleo moet samenwerken en het milde thema is Paleo geschikt voor de hele familie en voor spelers van verschillend niveau. Heb je nou niet zoveel behoefte om later in het programma ‘Het familiediner’ te verschijnen, zorg er dan wel voor dat alle spelers er van doordrongen zijn dat dit een coöperatief spel is en het groepsbelang dus voor het eigen belang gaat.
Conclusie
Paleo is een coöperatief en tactisch spel voor de hele familie. Samenwerken is een must om het spel te kunnen winnen. Door het spelen van kaarten en het uitvoeren van acties probeer je te overleven en tegelijkertijd overwinningspunten te verzamelen. Zorg er wel voor dat je elke nacht voldoende voedsel hebt en ontwikkel je vaardigheden zodat je gevaren kunt afwenden, want verlies je te veel van je mensen, dan hebben jullie het spel verloren. Het spel bevat voldoende verschillende kaarten en doelstellingen om nog heel lang interessant en uitdagend te blijven, daarnaast kun je de moeilijkheidsgraad aanpassen als het spel te moeilijk of juist te makkelijk voor je is. Voor die hard Gloomhaven spelers biedt dit spel te weinig uitdaging. Maar ben jij op zoek naar een uitdagend spel voor de hele familie (of vriendengroep), waarin het draait om overleven en samenwerken voor jullie een vanzelfsprekendheid is, haal dan zeker Paleo in huis!
Bekijk Paleo op de website van Bol.com.
